Gedragsverandering bewerkstelligen we door te laten zien wat er goed gaat.
Wat neem je mee als je een jaar gewerkt hebt bij een provocatief psycholoog?
Waarom het voor cliënten ook niet goed is om als zwak kasplantje gezien te worden
Cliënt wil niet betutteld worden
Ervaring Kim Wieltink:
Na een aantal jaar kleine klusjes doen, en 1 jaar echt voor Vendl te hebben gewerkt ga ik stoppen vanwege het afstuderen bij mijn master Health Promotion & Behavior Change aan de Universiteit van Amsterdam. Adélka vroeg mij om een stukje te schrijven over hoe het werk hier mijn blik op de psychologie wel of niet heeft veranderd. Dat doe ik graag, wat provocatief coachen heeft mijn blik tegen gedragsverandering zeker veranderd.
Je herkent het wel, een vriend of vriendin die blijft zeggen dat hij/zij te dik is. Je kunt wel 8 keer zeggen, nee je ziet er goed uit maar dat verandert niks. Die persoon blijft zichzelf te dik vinden. Wat ik bij de provocatieve psychologie heb geleerd, is dat door niet mee te gaan in iemands gedachten, uitspraken of zelfbeeld, je meer verandering teweeg kan brengen. Iemand moet namelijk zelf gemotiveerd raken om iets te veranderen, en daarvoor moet je een vuurtje aanwakkeren.
Dit stukje motivatie was ook een groot onderdeel van mijn master. Er zijn veel theorieën over motivatie, zoals de Theory of Reasoned Action en de Theory of Planned Behavior. Deze leggen de nadruk op subjectieve normen (hoe gedragen anderen zich), zelf-effectiviteit (je kunnen) en waargenomen controle (mijn actie zal leiden tot de gewenste uitkomst). Volgens de provocatieve methode ga je niet aanmoedigen dat iemand zijn doel zal behalen door zijn actie, maar doe je het tegenovergestelde. Zoals een van de plaagkaarten van Vendl zegt: wanneer de ander zijn doel noemt, zeg dan beslist dat dit nooit zal lukken en waarom. Je moedigt iemand dus juist niet aan, waardoor iemand in de war raakt en gaat beargumenteren waarom het wel gaat lukken!
Dankzij het werken bij Vendl heb ik ingezien dat je dezelfde doelen als volgens de traditionele psychologie (zelf-effectiviteit en waargenomen controle) juist kunt bereiken door provocatieve interventies te gebruiken. Dit was voor mij een waardevolle toevoeging, omdat dit in de opleiding niet wordt geleerd. Mensen met psychische problematiek worden vaak benaderd als zeer kwetsbaar en het wordt je geleerd om erg voorzichtig met ze om te gaan. Na het zien van de provocatieve manier van coaching, die erg direct en liefdevol is, besefte ik dat dit eigenlijk een veel puurdere en minder betuttelende manier van communiceren is. Je behandelt iemand als een gelijkwaardige persoon en niet als een kwetsbare patiënt, want mensen zijn erg veerkrachtig. Ook, of misschien wel zelfs juist, als ze met problemen worstelen. Dat neem ik mee in de rest van mijn loopbaan!
Het resultaat van provocatief coachen in een bedrijf als Count & Cooper
Het resultaat van provocatief coachen in een bedrijf als Count & Cooper
“Provocatief coachen is een van de dingen die ons innovatief maakt en ervoor zorgt dat we innovatief kunnen blijven. We kunnen hierdoor sneller schakelen in de projecten en daarnaast zorgt het provocatieve ervoor dat de projecten succesvol verlopen. In dit alles draait er veel om communicatie”
De academy van Count & Cooper werkt met de methode van het provocatief coachen. Count & Cooper is een bedrijf dat helpt bij het realiseren van megaprojecten in de bouw en techniek. Voorbeelden hiervan zijn het uitbreiden van de Rotterdamse haven of het realiseren van een veilig Nederland door de waterstijging te controleren.
De heer Dirk van Uffelen, manager Learing & Development, zei:“Provocatief coachen is een van de dingen die ons innovatief maakt en ervoor zorgt dat we innovatief kunnen blijven. We kunnen hierdoor sneller schakelen in de projecten en daarnaast zorgt het provocatieve ervoor dat de projecten succesvol verlopen. In dit alles draait er veel om communicatie”.
Adélka: "Kunt u ons een voorbeeld geven?"
Dirk van Uffelen: "Natuurlijk! Onze consultants en projectleiders werken met ontwikkelingsdoelstellingen, net als in elk ander bedrijf. Na jouw training zijn we begonnen met het provocatief bespreken van onze ontwikkelingsvragen in de intervisies.
Een consultant bracht in dat ze een projectleider had die overdreven kritisch was en iedereen cc-de in zijn mail om te laten weten wat er weer eens allemaal fout ging. De consultant ergerde zich eraan. In de intervisie pasten wij de provocatieve interventie toe “wat is het voordeel van het probleem”.
Deze projectleider is hyper betrokken, ik zou blij zijn met zo iemand die zo veel meeleeft met je project.
En hij is ook supertransparant, hij cc't iedereen, dan weet je gelijk hoe hij er over denkt. Andere mensen uiten hun feedback in het geniep, dit is toch veel beter?
Dit zorgde er voor dat de consultant kon ‘omdenken’, ze had meer oog voor de goede kant van deze irritante eigenschap. Ze zei: “Ik had het nog niet zo gezien, dat er ook een goed onderdeel in kritiek zit. Door de projectleider op dit goede deel te complementeren kreeg ik ‘m veel beter aan mijn kant. Een soort Judo eigenlijk.” ‘
Zo zie je dat je niet altijd een hele opleiding tot provocatieve coach hoeft te doorlopen om een aantal interventies in gesprekken of in je eigen intervisies toe te passen.
"Snel doorbraken creëren daar houden wij van", aldus Dirk van Uffelen
Wil je meer informatie over provoactief coachen?
Opleiding tot provocatief coach
Meest gestelde vragen over provocatief coachen
Provocatieve bibliotheek
Kenniscentrum provocatief
Aanbeveling Jeffrey Wijnberg
Jeffrey Wijnberg heeft een aanbeveling geschreven voor mijn boek U lijkt me een vrij hopeloos geval.
Herdruk boek 'U lijkt me een vrij hopeloos geval'.
Aanbeveling door Jeffrey Wijnberg
Als fanatieke beoefenaar/docent provocatieve therapie is het geweldig om mee te maken wanneer een collega dezelfde passie als jij deelt. Zo iemand is Adélka Vendl. Haar boek met de provocatieve titel U lijkt me een vrij hopeloos geval is een uitgave om jaloers op te zijn.
In de herziene druk, waarin ze een aantal hoofdstukken heeft herschreven, gaat Adélka nog verder op zoek naar wat de provocatieve stijl zo uniek maakt; en nog belangrijker: wat de bewezen effecten zijn van deze vorm van coaching en therapie. Dat is een belangrijke bijdrage omdat de provocatieve stijl het nodig heeft om bij een nog bredere groep van professionals geaccepteerd te worden. ‘Evidence based’ is nu eenmaal de eis van deze tijd; en Adélka probeert op de vraag ‘wat maakt de provocatieve stijl zo effectief?’ een adequaat antwoord te vinden. Aanstekelijk is vooral de nieuwsgierigheid die de schrijfster aan de dag legt.
Met dit vernieuwde boek wordt duidelijk dat de hele club van geestelijke hulpverlening niet meer om de provocatieve stijl heen kan. Samen met Jaap Hollander heb ik de basis gelegd om de provocatieve stijl leerbaar te maken. Adélka Vendl draagt hier voor een belangrijk deel aan bij.
Jeffrey Wijnberg,
Groningen 12 augustus 2017
