Wat neem je mee als je een jaar gewerkt hebt bij een provocatief psycholoog?

Cliënt wil niet betutteld worden

Ervaring Kim Wieltink:

Na een aantal jaar kleine klusjes doen, en 1 jaar echt voor Vendl te hebben gewerkt ga ik stoppen vanwege het afstuderen bij mijn master Health Promotion & Behavior Change aan de Universiteit van Amsterdam. Adélka vroeg mij om een stukje te schrijven over hoe het werk hier mijn blik op de psychologie wel of niet heeft veranderd. Dat doe ik graag, wat provocatief coachen heeft mijn blik tegen gedragsverandering zeker veranderd.

Je herkent het wel, een vriend of vriendin die blijft zeggen dat hij/zij te dik is. Je kunt wel 8 keer zeggen, nee je ziet er goed uit maar dat verandert niks. Die persoon blijft zichzelf te dik vinden. Wat ik bij de provocatieve psychologie heb geleerd, is dat door niet mee te gaan in iemands gedachten, uitspraken of zelfbeeld, je meer verandering teweeg kan brengen. Iemand moet namelijk zelf gemotiveerd raken om iets te veranderen, en daarvoor moet je een vuurtje aanwakkeren.

Dit stukje motivatie was ook een groot onderdeel van mijn master. Er zijn veel theorieën over motivatie, zoals de Theory of Reasoned Action en de Theory of Planned Behavior. Deze leggen de nadruk op subjectieve normen (hoe gedragen anderen zich), zelf-effectiviteit (je kunnen) en waargenomen controle (mijn actie zal leiden tot de gewenste uitkomst). Volgens de provocatieve methode ga je niet aanmoedigen dat iemand zijn doel zal behalen door zijn actie, maar doe je het tegenovergestelde. Zoals een van de plaagkaarten van Vendl zegt: wanneer de ander zijn doel noemt, zeg dan beslist dat dit nooit zal lukken en waarom. Je moedigt iemand dus juist niet aan, waardoor iemand in de war raakt en gaat beargumenteren waarom het wel gaat lukken! 
     

Dankzij het werken bij Vendl heb ik ingezien dat je dezelfde doelen als volgens de traditionele psychologie (zelf-effectiviteit en waargenomen controle) juist kunt bereiken door provocatieve interventies te gebruiken. Dit was voor mij een waardevolle toevoeging, omdat dit in de opleiding niet wordt geleerd. Mensen met psychische problematiek worden vaak benaderd als zeer kwetsbaar en het wordt je geleerd om erg voorzichtig met ze om te gaan. Na het zien van de provocatieve manier van coaching, die erg direct en liefdevol is, besefte ik dat dit eigenlijk een veel puurdere en minder betuttelende manier van communiceren is. Je behandelt iemand als een gelijkwaardige persoon en niet als een kwetsbare patiënt, want mensen zijn erg veerkrachtig. Ook, of misschien wel zelfs juist, als ze met problemen worstelen. Dat neem ik mee in de rest van mijn loopbaan!