Wat hij wil en zij doet

Wat hij wil

14 SEPTEMBER 2020
DOOR: JEFFREY WIJNBERG

In vroegere tijden werd een man goedgekeurd als hij geld binnenbracht, niet in de gevangenis belandde en sober thuiskwam. De moderne vrouw heeft wel wat meer eisen, zoals: emotionele beschikbaarheid, betrokken vaderschap en samen optrekken. Toch lijkt de man, net als vroeger, vaak onder te duiken.

En dat heeft alles te maken met haar kritische houding. Het kan zijn dat ook de vrouwen van nu even vergeten zijn waar de man gevoelig voor is. En om die reden is het geen overbodige luxe om het geheugen weer eens op te frissen. Ik bedoel, wil de vrouw haar zin krijgen –en welke vrouw wil dat niet- zal zij bereid moeten zijn om hem liefdevol te vangen; om hem zo te paaien dat hij geen reden ziet om voor haar eisen en verlangens onder de radar te verdwijnen. Om met het belangrijkste te beginnen: de man is uiterst gevoelig voor erkenning; en dan in de breedste zin van het woord: een compliment (‘fijn dat je er bent’), een knipoog, een aai over zijn rug, een lach om zijn grapjes of een luisterend oor. Nog altijd denkt de vrouw dat hij, met de kleinste fysieke aanraking, door wil stomen naar seks. Deze vooronderstelling is onjuist. Niet dat hij seksueel contact (ooit) zou weigeren, maar enkel en alleen wat lichamelijkheid is voor hem genoeg om er dagen mee vooruit te kunnen. Waar de man, in negatieve zin, gevoelig voor is, is commentaar; en ook in de breedste zin van het woord: van ‘waarom zeg je nu niets’ tot ‘laat je horloge toch niet op stoel liggen’ en van ‘kijk eens wat vrolijker’ tot ‘waarom sta je zo lang onder de douche’. Impliciete verwijten gecamoufleerd door een (vrouwelijk) vraag vallen slecht bij de man; en zal hem meteen achter een beeldscherm doen belanden. Waar de man ook gevoelig voor is, is de zin: ‘ja, dat weet ik al’. Dat de vrouw doorgaans al weet wat hij wil mededelen, zal best zo zijn. Maar dat hoeft niet te betekenen dat de vrouw, in alle gevallen, haar (geestelijke) superioriteit hoeft te benadrukken. Hij heeft, door de tijd heen, allang door dat haar geheugen en geestelijke alertheid scherper is. Alleen, als diezelfde man telkens het onderspit moet delven, zal hij mettertijd overgaan tot volkomen zwijgzaamheid. Daarom: laat de man in de waan dat hij, zo af en toe, ook iets origineels te melden heeft; en hij zal het aantrekkelijk blijven vinden om zijn gedachten en gevoelens te delen. Tot slot: wees enthousiast over zijn ideeën: niet om uitgevoerd te worden, maar simpelweg als bevestigend voor het meedenken.

De maatschappelijke tijden mogen dan veranderd zijn, de (weinige) essenties van de man blijven hetzelfde. En wil de vrouw haar (lange) wensenlijst, met zijn medewerking, verwezenlijkt zien, dan zal zij zijn (simpele) gebruiksaanwijzing moeten begrijpen. Voor één kusje, loopt hij de marathon.

Waarom zij het doet

16 SEPTEMBER 2020
DOOR: ADÉLKA VENDL

Lieve Jeffrey,

Toen ik je column las kon ik er niet aan ontkomen: Dit gaan onmiskenbaar over mij! Hiermee heb je me weer even met beide benen op de grond gezet en mijn superioriteitsgevoelens uit mijn hersenpan geveegd. Het is waar, het kan zo makkelijk gebeuren dat je als de vrouw met goede carrière, steeds meer eisen aan je man gaat stellen. Je werkt fulltime, doet daarbij het leeuwendeel van de huishoudtaken, houdt de vorderingen van de kinderen op school bij en verleent ook nog de emotionele steun als er eentje weer gedoe heeft in een liefdesrelatie.

Dat ik daarbij tekort schiet wimpel ik dan af op mijn man met mijn impliciete vragen. Hij kan toch ook met onze zoon spreken over zijn vakkenpakket keuze? Is een geboortekaartje voor de buurvrouw nu echt alleen mijn taak?
En waarom doet manlief niets aan zijn lichamelijk conditie, ziet hij niet in dat hij over 5 jaar op een uitgezakte grizzleybeer gaat lijken? Ik doe toch ook mijn best om er nog aantrekkelijk uit te zien?
Van kwaad naar erger, hij wordt brommerig, ik heb geen zin meer in hem, de kus in de avond gaat over in een ontwijkend ‘hi’ en van enige activiteit onder de lakens is geen sprake meer. Dat willen we toch beide niet?

Wij vrouwen Jeffrey, zijn onverbeterlijke perfectionisten. Door alles perfect uit te voeren denken wij dat we het leven kunnen controleren en het goed doen. Wij vergeten daarbij dat het onze man geen zier interesseert of we nu een paar kilo zwaarder zijn, dat het de zelfstandigheid van onze kinderen ten goede komt als ze dingen zelf moeten uitzoeken en dat buren ook blij zijn als ze niet continu kaartjes krijgen, want dan hoeven ze zelf ook niet.

Er is echter één ding waarom het toch wenselijk is dat wij vrouwen nét niet helemaal tevreden zijn. Mannen doen namelijk goed aan energiemanagement.  Anders geformuleerd: We zijn bang dat als we jullie alleen behagen en bewieroken, jullie als een plumpudding in elkaar gaan zakken en op de bank blijven hangen.

Daarom moeten wij vrouwen de lat hoog leggen, want daar plukken jullie ook de vruchten van. ‘Met één boek ben je nog echt geen schrijver.’ Deze uitspraak zie ik meer als een bemoedigende opmerking. En zie hoe ver je bent gekomen Jeffrey.
Soms moeten we een scherpe opmerking maken om er weer vaart in te krijgen. Maar eerlijk is eerlijk, wij zouden meer humor aan de dag kunnen leggen bij onze beïnvloeding en een goede beloning in het vooruitzicht moeten stellen.

Dan lijkt me het evenwicht, voorlopig, weer hersteld.

Waarom zou provocatief coachen beter zijn?

“Shit Happens”

In de toekomst hebben we meer provocatieve hulpverleners nodig.

Waarom?

Een provocatieve psycholoog zorgt er voor dat levenskracht wordt aangeboord bij de client. ‘De client’ kan een individu zijn, een gezin of een paar. Provocatie, in combinatie met een warme houding en nieuwsgierigheid werkt zeer effectief. Omdat de cliënt een “probleem” niet als een probleem gaat zien. Het doel is dat er meer acceptatie plaats vindt in plaats van je te richten op het oplossen van het probleem. En dat gebeurt allemaal in een gemoedelijk sfeer waar zeer persoonlijk gewerkt wordt.
En daarmee zijn mensen sneller geholpen en dit scheelt heel veel geld.
En wachtlijsten.
En teleurgestelde cliënten

Als je in het begin de problemen klein houdt en behapbaar dan is dit voor je client ook fijn. Je richt je op ‘Wat is echt belangrijk?’

Wat is die andere mindset?

• Meer naar de krachten kijken van het mensen (in woedde zit ook kracht)

• Niet willen verbeteren maar er iets toevoegen

• Geen veroordeling van hoe het nu gaat, maar bewondering en aanvulling

• De humor en de lach bij mensen brengen zodat men leert relativeren

• Incongruenties leren doorzien en lef hebben daarmee te confronteren

• Inzien dat mensen niet gestoord zijn maar altijd een reden hebben om zich anders te gedragen

• Werken vanuit gezond wantrouwen (mensen zijn wel uit op een voordeeltje en terecht ook)

• Motivatie verhoog je niet door adviseren of trekken maar door uitdagen en een beetje tegenwerken

Waarom zou provocatief coachen beter zijn? Een voorbeeld uit de jeugdzorg

Misschien denkt u net als wij dachten: “waarom korten ze die jeugzorg niet gewoon in?” Maar kortere trajecten zonder dat je het gereedschap hebt om anders te denken stuit op weerstand. Hulpverleners voelen zich onmachtig. Allen wanneer je hulpverleners anders leert denken en vanuit de provocatieve principes laat werken, zie je dat het wél mogelijk is. Dus niet domweg korten, maar inzicht geven in waar en hoe het anders kan. En die nieuwe mindset aanleren.
Het is de bedoeling om in gezinnen te ont-problematiseren en aanvaarden dat shit happens.
We hebben hier 2 jaar onderzoek naar gedaan bij gezinnen in een gemeente en het resultaat was verbluffend: 60 % minder gesprekken nodig en iedereen was enthousiast over de bejegening van de jeugdcoach. Behalve de mensen die niet anders naar hun situatie wilden kijken. Die wilden bijvoorbeeld geen alternatieve bekijken waar hun gehandicapte zoon naar toe kon als de zorgboerderij 2 dagen ingekort zou worden. En het goede daarvan is dat je weet wie wel en wie niet wil bewegen. Dus, waar je energie in moet steken en waar niet.

Wat betekent dat? Shit happens betekent dat wij moeten leren om te accepteren dat ons dingen overkomen die we niet leuk vinden en die we niet zo bedacht hadden. Dat kan zijn een terugkerende depressie, een gehandicapt kind, een partner die overlijdt. Gezinnen en individuelen meer leren te accepteren in plaats van ertegen vechten of veel energie stoppen in oplossingen.

Is er dan nooit een oplossing? Jawel, maar oplossingen vergen discipline, volhouden, herhaling en soms hard werk. En dan bedoel ik van de mensen zelf en niet van de hulpverlener.

Ben je ook geïnteresseerd in deze vorm van hulpverlening, wil je dit leren of wil je als hulpverlener ingezet worden op een van onze trajecten? Dan kun je contact opnemen met info@vendl.nl

Provocatieve coachen met humor

Humor helpt!

Een van de dingen die een provocatief coach doet is de boel omdraaien. Dus, je gaat je als leeraar of therapeut ostentatief vervelen. Werkt uitstekend, vooral voor de therapeut die alles zo ‘serieus’ moet nemen is dit een verademing. En voor de client, wonderwel, vaak ook!

Humor op school:

Verveling is een van de grootste pedagogische obstakels in het klaslokaal. Maar wat dacht je van een sessie bij de psycholoog? Ook daar druipt vaak de saaiheid van af. Ik hoef alleen aan die eentonige EMDR sessies te denken en de gaap komt al bovendrijven.

Als het saai is ga je rel schoppen, tenminste dat doen kinderen. Volwassenen haken af. Onderzoekster Jana Hackathorn (2012) kwam er achter dat als een leraar humor gebruik, de kennis en het begrip van de stof omhoogschoot. Omdat dit de leerlingen enthousiasmeert en het leerklimaat opkrikt. Gebruik van humor vergroot niet alleen je begrip voor de zaak, maar vermindert ook weerstand. En dat begrijp ik, want ik was best een brave leerling, maar bij de saaie aardrijkskunde lessen zat ik voortdurend te muiten met mijn vriendin Byril. We zaten met ons hoofd in Italië, maar echt niet bij de geologische aardlagen…

Randall Garner (2002), een andere onderzoeker zegt nog meer leuks over humor. Als een leraar humor gebruikt dan krijgt hij een hogere positieve score dan leraren die geen humor gebruiken.
Dat onderstreep ik dan weer uit de praktijk. Mijn zoon, zeer begaafd maar geen zin om te leren, heeft niet veel op met school. Er zijn echter twee heren die hij heel erg mag: de muppetshow waardige Hans&Ewan. Ze waren eens bij ons thuis en het was me gelijk duidelijk. Ze zaten de hele tijd iedereen te plagen. En dus deed mijn zoon alleen zijn best bij hun lessen.

Zo leidt haha naar Aha!

E-Book: Provocative coaching

Provocative coaching is an exciting stimulating method which uses humor, love and challenge.

Download E-book Provocative coaching

Nine provocative interventions

Provocative coaching lovingly makes a caricature of the clients view of the world. It is an exciting stimulating method which uses humor and warmth to challenge the client put him in his power.

Download pdf: Nine provocative interventions

Het resultaat van provocatief coachen in een bedrijf als Count & Cooper

“Provocatief coachen is een van de dingen die ons innovatief maakt en ervoor zorgt dat we innovatief kunnen blijven. We kunnen hierdoor sneller schakelen in de projecten en daarnaast zorgt het provocatieve ervoor dat de projecten succesvol verlopen. In dit alles draait er veel om communicatie”

De academy van Count & Cooper werkt met de methode van het provocatief coachen. Count & Cooper is een bedrijf dat helpt bij het realiseren van megaprojecten in de bouw en techniek. Voorbeelden hiervan zijn het uitbreiden van de Rotterdamse haven of het realiseren van een veilig Nederland door de waterstijging te controleren.
De heer Dirk van Uffelen, manager Learing & Development, zei:“Provocatief coachen is een van de dingen die ons innovatief maakt en ervoor zorgt dat we innovatief kunnen blijven. We kunnen hierdoor sneller schakelen in de projecten en daarnaast zorgt het provocatieve ervoor dat de projecten succesvol verlopen. In dit alles draait er veel om communicatie”.

Adélka: "Kunt u ons een voorbeeld geven?"
Dirk van Uffelen: "Natuurlijk! Onze consultants en projectleiders werken met ontwikkelingsdoelstellingen, net als in elk ander bedrijf. Na jouw training zijn we begonnen met het provocatief bespreken van onze ontwikkelingsvragen in de intervisies.
Een consultant bracht in dat ze een projectleider had die overdreven kritisch was en iedereen cc-de in zijn mail om te laten weten wat er weer eens allemaal fout ging. De consultant ergerde zich eraan. In de intervisie pasten wij de  provocatieve interventie toe “wat is het voordeel van het probleem”.

• Deze projectleider is hyper betrokken, ik zou blij zijn met zo iemand die zo veel meeleeft met je project.

• En hij is ook supertransparant, hij cc't iedereen, dan weet je gelijk hoe hij er over denkt. Andere mensen uiten hun feedback in het geniep, dit is toch veel beter?

Dit zorgde er voor dat de consultant kon ‘omdenken’, ze had meer oog voor de goede kant van deze irritante eigenschap. Ze zei: “Ik had het nog niet zo gezien, dat er ook een goed onderdeel in kritiek zit. Door de projectleider op dit goede deel te complementeren kreeg ik ‘m veel beter aan mijn kant. Een soort Judo eigenlijk.” ‘

Zo zie je dat je niet altijd een hele opleiding tot provocatieve coach hoeft te doorlopen om een aantal interventies in gesprekken of in je eigen intervisies toe te passen.
"Snel doorbraken creëren daar houden wij van", aldus Dirk van Uffelen

Wil je meer informatie over provoactief coachen?

Opleiding tot provocatief coach
Meest gestelde vragen over provocatief coachen
Provocatieve bibliotheek
Kenniscentrum provocatief

Provocatieve psychologie is ook bruikbaar in de huisartsenpraktijk

Provoceren om te stimuleren!

De Nederlandse therapeute Adélka Vendl schreef een boek met de titel ‘U lijkt me een vrij hopeloos geval’. De provocatieve psychologie die ze daarin beschrijft is ook bruikbaar in de huisartsenpraktijk, zegt ze.

In de jaren 1960 kreeg Frank Farelly wereldwijde aandacht met zijn ‘provocatieve psychologie’. In ons land is dit type therapie nog niet zo bekend, maar in Nederland wordt het al sinds de jaren 1990 toegepast, zegt arbeids- en organisatiepsychologe Adélka Vendl. Zij maakt in haar coaching praktijk uitsluitend gebruik van provocatieve psychologie, en ziet ook mogelijkheden voor de toepassing door huisartsen. Over provocatief coachen bestaan nogal wat vooroordelen: je zou vrijuit je cliënt of patiënt mogen kwetsen, be - ledigen en belachelijk maken … Maar daar zou uiteraard niemand bij gebaat zijn, zegt Adélka Vendl. “Een provocatieve therapeut werkt met humor – geen sarcasme! – en een heel warm hart. De therapeutische provocatie is een heel zorgvuldige uitnodiging tot reactie. Het gaat erom iemand uit te dagen, een emotionele reactie uit te lokken, om de cliënt te stimuleren zich uit te spreken en zo zijn kracht te bevorderen. Denk aan het Latijnse provocare, wat betekent ‘iets naar voren halen’.”

‘Bent u er zo één?’

Een provocatieve therapeut hanteert ongebruikelijke gesprekstechnieken, zegt Adélka Vendl: “Overdrijven bijvoorbeeld, dramatiek, stereotyperen, onderbreken … Ik zal bijvoorbeeld al gauw zeggen ‘Oh, ik zie het al, u bent er zo één!’ Als dat gebeurt in een veilige sfeer, en met een luchtige, speelse ondertoon, zal de cliënt begrijpen dat het goed bedoeld is. Je houdt hem of haar op die manier een uitvergrotende spiegel voor.” De achterliggende idee is dat wie emotioneel wordt geraakt, zichzelf veel sneller laat zien, zegt Adélka Vendel. “Met provocatieve coaching beland je daardoor sneller bij de kern van een probleem, bij datgene waarover cliënten soms uit schaamte of angst niet praten.” 

De provocatieve therapie gaat uit van een aantal principes: “Mensen zijn niet zo kwetsbaar als je denkt. Problemen zijn niet altijd even serieus. En lachen kan helend zijn.”

Bij de huisarts

Er zijn huisartsen die samenwerken met een provocatieve therapeut, weet Adélka Vendl: “Het kan handvatten bieden om om te gaan met patiënten waarbij je met de handen in het haar zit.” Vendls boek werd trouwens geredigeerd door een huisarts die gebruik maakt van provocatieve therapie: “Bij patiënten met wie je een goede band hebt, kan provocatieve therapie de relatie verdiepen, en de patiënt het gevoel geven dat u hem als arts echt doorhebt. Dat kan helpen om gedragspatronen te doorbreken. Bijvoorbeeld bij patiënten die niet onder ogen willen zien dat een bepaalde klacht psychosomatisch is, of dat ze iets aan hun levensstijl moeten veranderen. Zo was er een vrouw die op het randje van overspanning balanceerde. Haar arts had al ettelijke keren gesuggereerd dat ze wellicht wat minder moest gaan werken of beter ander werk kon zoeken. Toen ze daarentegen opeens opperde dat ze misschien wat harder aan de slag moest, schoten arts en patiënt in de lach, en dat zorgde voor een doorbraak. De patiënte accepteerde eindelijk dat er echt iets moest veranderen.” Ook bij patiënten met wie de relatie juist stroef verloopt, kan provocatieve therapie nuttig zijn: “Bijvoorbeeld bij patiënten die moeilijk te bereiken zijn, of die niet wakker geschud willen worden. Een puber bijvoorbeeld, bij wie niets van wat je zegt lijkt door te dringen of die alle suggesties die je doet afblokt.” Het kan ook werken om het relaas van de patiënt over te nemen en te vergroten, zegt Adélka Vendl. “Dat zorgt dan voor een shockeffect. De arts over wie ik sprak zei op een gegeven moment tegen één van haar patiënten zodra die binnenkwam: “Zal ik maar meteen een doorverwijzing schrijven? De patiënt – die inderdaad vaak om een doorverwijzing kwam – vond dat niet fijn. Maar nadien bleek er toch een doorbraak te zijn geweest.”

Oefening baart kunst

Je moet als arts of therapeut voldoende sterk in je schoenen staan om provocatieve therapie toe te passen, weet Adélka Vendl. “Mits het volgen van training gaat het steeds soepeler. Zonder scholing is het beter om deze techniek enkel toe te passen bij patiënten met wie je op een natuurlijke manier een goed contact hebt. En als het om de één of andere reden niet goed voelt, laat je het uiteraard achterwege. Mensen met een groot ego kunnen het bijvoorbeeld moeilijk hebben met provocatieve therapie. En bij een narcistische persoonlijkheid is dit soort therapie al helemaal niet aan te raden.” Na 15 jaar is Adélka Vendl nog steeds heel enthousiast over provocatieve therapie: “Omdat het een methodiek is die heel erg ont-problematiserend is. Veel problemen kunnen ook niet worden opgelost maar moeten gewoon worden aanvaard: u moet wat minder hooi op uw vork nemen, u zal geen marathon meer lopen. Provocatieve therapie kan een middel zijn om die boodschap over te brengen. Op die manier kunnen nodeloze doorverwijzingen soms vermeden worden.“

Anna Van Der Vleuten

Klik hier voor het artikel in PDF.

Wil je meer informatie over provoactief coachen?

Opleiding tot provocatief coach
Meest gestelde vragen over provocatief coachen
Provocatieve bibliotheek
Kenniscentrum provocatief

Adélka Vendl in "zij spreekt"

Ze is een arbeids- en organisatiepsychologe met een een onorthodoxe kijk op gedragsverandering waarbij liefdevol uitdagen centraal staat. Ze weet mensen met humor te prikkelen, behoort tot de top-opleiders in Nederland en doet hier haar verhaal. In Beeld bij ZijSpreekt: Adélka Vendl.

Wat is jouw verhaal?

Een vriendin van mij zei: “Adélka was al provocatief groepen aan het begeleiden voordat we wisten dat er provocatieve psychologie bestond. Dat deed ze gewoon op de universiteit tijdens het vak groepsdynamica”.
Als ik eenmaal in de kroeg stond kon ik het

plagen ook niet laten. Al dreef ik wel eens mensen tot waanzin, ik weet nu waarom ik het deed: ik wilde een authentieke reactie en geen standaardverhaal. Dat is precies wat je krijgt bij provocatieve coaching: hele authentieke reacties, het haakt aan bij de emoties van de cliënt en dan is er ruimte voor verandering.

Wat is provocatief coachen?

Provocatief coachen is een heel zorgvuldige uitdaging tot reactie. Provo-care betekent: naar voren halen. Net als bij gewoon coachen is je doel om mensen te helpen. Alleen doe je dit op een onorthodoxe manier. In plaats van oplossingen te suggereren ga je ze uitdagen, in plaats van de serieuze behandelaar bent ben je een vrolijke plaaggeest, in plaats van A naar B naar C te gaan, reageer je associatief. In plaats van serieuze adviezen te geven opper je absurde adviezen.
Dat alles heeft het effect dat je cliënt zelfstandiger wordt, zich uit gaat spreken over acties, zelf de touwtjes in handen gaat nemen en dus zelfredzaam wordt.

Wat fascineert je aan provocatief coachen?

De enorme kracht die het heeft, de snelheid waarmee je verandering kunt bereiken. Maar vooral dat het werkt op een heel ander niveau dan we in eerste instantie kunnen begrijpen. Mensen zijn verward, maar zeggen: Het is niet verkeerd, het haakt echt ergens aan. Ik moet alleen nog bedenken hoe het zit. Vervolgens gaan zijaan de slag.

Wie heeft je geïnspireerd?

Noni Hofner, omdat zij voor mij het eerste vrouwelijke voorbeeld was van hoe je als vrouw goed provocatief kan coachen. Dat hielp enorm in mijn professionele ontwikkeling.

Heb je een lange weg afgelegd tot je hier kwam?

Ik denk dat het al in mij zat. Ik moest het alleen nog uitpakken en modelleren. Op de universiteit zeiden ze tegen mij: ‘Je moet maar geen trainer worden, dat is niets voor jou'. En kijk nu, ik ben een van de toptrainers op mijn vakgebied.

Wie wil je bereiken met je verhaal?

Hulpverlenend en adviserend Nederland die graag hun vaardigheden op een hoger niveau willen tillen. Die met meer plezier, meer lucht, minder werk hoeven te doen. En daar nog tevreden klanten aan overhouden ook.

En hoe zijn de reacties van je cliënten?

Mensen zijn aangenaam verrast. Vaak krijg ik mails van mensen die zeggen: Het is zo anders dat provocatief coachen, het is super empathisch maar ook echt treffend.

Adélka Vendl boeken voor een provocatieve lezing? Bekijk haar profiel en bel met ZijSpreekt. 

Voor het hele artikel klik hier

Wil je meer informatie over provoactief coachen?

Meest gestelde vragen over provocatief coachen
Provocatieve bibliotheek
Kenniscentrum provocatief
Wat is provocatieve psychologie?

Rare adviezen maken zelfredzaam

Ik kreeg een uitdagende vraag op de linked in naar aanleiding van mijn post. Het was deze

post:

Ik kreeg een comment. Han stelde een interessante en terechte vraag die ik ook weer beantwoordde.

Deze week gaf ik ook een drie daagse in provocatief coachen. Ik liet het bovengenoemde commentaar aan mijn cursisten zien, die overigens een reguliere coachopleiding volgen en waarvan het provocatief coachen een onderdeel is.

Zij hadden de volgende comments voor Han na een weekend intensief (= heel hard gelachen) en gewerkt te hebben.

Ik ben natuurlijk enorm trots op mijn deelnemers. Na drie dagen hadden ze een hele nieuwe dimensie in het coachen te pakken.

Hoe kan dat nu dat je absurde en zelfs heel erge adviezen kunt geven aan je cliënten? Of je team? Kun je dan een goede coachingsessie hebben?

Juist wel! Omdat je, als een van de weinigen coaches, de ergste gedachte durft uit te vergroten. En dat geeft de cliënt lucht en vrijheid. Het is aanmatigend om te denken dat je cliënt dit dan werkelijk gaat uitvoeren. Je bent toch geen god als coach? Ze doen heus niet wat jij zegt, verre van zelfs!

En daar maken provocatieve coaches gebruik van!  Je cliënt wordt juist uitgedaagd om zelf stelling te nemen. Om zichzelf van ‘effectief’ advies te voorzien. Om tegenargumenten op te bouwen om er eventueel tegenin te gaan. Allemaal motivering-verhogende activiteiten bij je cliënt.

Zeg nu zelf, je schiet toch gelijk in de lach als iemand tegen je zegt: ‘Ga maar eens flink die medewerkers van jou uitbuiten, dat hebben ze verdient!!’. Het paradoxale is, dat je er ook nog rapport mee creëert. Uitdaging schept een band of Was sich liebt das neckt sich.

De crux is wel dat je het liefdevol zegt en zonder oordeel. En daar hebben we het hele weekend mee geoefend.

Meer weten over provocatief coachen?
Lees het boek
“U lijkt mij een vrij hopeloos geval”

Provocatieve psychologie werkt!

De boekpresentatie van Adélka Vendl s herdruk vond plaats in Amsterdam. De nieuwste wetenschappelijke inzichten rondom coachen werden gepresenteerd en hoe dit gekoppeld is aan provocatieve psychologie.
Daarnaast gaf Adélka een demonstratie met een client waarin in 20 minuten een probleem werd opgelost. ALs laatste kwam de gemeente Tholen aan het woord: directeur van het sociale domein en een aantal consulenten vertelden hoe provocatieve psychologie succesvol is ingezet bij jeugdzorg, WMO en Werk en Inkomen om de zelfredzaamheid te verhogen.

Tijdens de vragenronde bleek dat het hele gezin van Adélka inclusief schoonmoeder en kinderen redelijk besmet waren met het provocatieve virus! Tot grote hilariteit van het publiek.

Boek van Adelka Vendl over provocatief coachen

Meer informatie over provocatief coachen?

Opleiding tot provocatief coach

Onderbreek mij AUB

Onderbreken helpt je cliënt.

Het durven onderbreken van een cliënt in een coachingssessie is een van de lastigste vaardigheden. Mijn deelnemers moeten dit leren in de opleiding tot provocatief coach. 
Dat komt omdat ze van huis uit goede omgangsvormen geleerd hebben waar de volgende regel geldt: laat iemand uitpraten. Ook in veel coachopleidingen is dit een must. Het effect is echter dat dit meestal leidt tot langdradige en oninteressante verhalen van de cliënt.

Iemand laten uitpraten is op zich een hele goede regel. Als we die niet meer aan onze kinderen zouden leren, dan gaan zij te pas en te onpas door onze verhalen heen leuteren. Ik zie het bij mijn eigen kroost. Zodra ik met een vriendin in een geanimeerd gesprek raak, dan komt
nummer 1:
“Mamaah heb je die brief voor school met de uitwisseling van Nantes al verstuurd? Dat moet vandaag!”
of nummer 2
“Mam, zal ik je nu dat spannende deel uit het boek van de Grijze Jager voorlezen?”
of nummer 3
“Mama we zouden vandaag macarons maken en dit wil ik nu doen??!”

Elke dag is een uitdaging om kinderen te leren hun behoeftes uit te stellen. ‘Niet nu’, zeg ik, ‘je wacht met vragen tot ik uitgepraat ben met Fenna en dan beantwoord ik je vraag’. Beantwoord je als ouder direct de vraag, dan werk je mee aan hun onverzadigbare lust alles in het NU te bevredigen. En dat is kwalijk. Want uitstel van bevrediging, als je dat goed kan, is een indicator voor later succes in je werk.

Maar in de coachkamer is het anders en gebruik je de vaardigheid ‘iemand onderbreken’ voor een andere reden dan NU je behoefte te bevredigen. Iemand onderbreken betekent dat je iemand NIET zijn verhaal laat vertellen. Je onderbreekt het verhaal en dat is juist de bedoeling. 
‘Zal ik u mijn hele verhaal mailen?’ ‘Nee dank je’, zeg ik dan. Omdat dit het verhaal is waar je vast in loopt en als ik je dat wéér laat vertellen, dan zit je in dezelfde shit. Het doel van onderbreken bij het provocatieve gesprek is dat je
de cliënt niet laat doorgaan met wat hij al zijn hele leven doet
Je bent in deze vorm van coaching het antwoord op iemands probleem, doordat je ook werkelijk handelt. Je stopt het verhaal. De meta boodschap naar je cliënt is:
Ik laat jou niet hetzelfde zijn als je bent geweest. En daarvoor kom je tenslotte bij de coach!

Doordat jij deze onderbreking durft te doen ben je met jouw gedrag een voorwaarde voor verandering. Dit een van de krachtigste gesprekstechnieken die ik ken.

Provocatieve technieken: onderbreken en een eigen verhaal vertellen.

Wil je provocatief coachen onder de knie krijgen? Dan word je in de opleiding hier op getraind. Deelnemers zeggen meestal: "het is voor mezelf ook verfrissend, anders draai ik door in mijn eigen verhaal"

Opleiding provocatief coachen

Adelka Vendl, 20-09-2017

Meer informatie over provocatief coachen?

Boek van Adelka Vendl over provocatief coachen

Provocatief coachen

Het geheim van de smid (21)

Provocatief coachen

In de themareeks ‘Het geheim van de smid’ zijn we op zoek naar perspectieven, methoden of aanpakken die lezers waardevol vinden voor de praktijk. Adélka Vendl beschrijft de kracht van provocatief coachen.

Adélka Vendl

Provocatief coachen is een wezenlijk andere coachbenadering. Het doel is om tegengas uit te lokken, waardoor er kracht ontstaat bij de cliënt om zijn probleem zelf aan te pakken .f te accepteren. Om provocatief te kunnen coachen, zul je een aantal in steen gebeitelde hulpverleningsregels omver moeten gooien, zoals:

• Je moet voorzichtig zijn met humor, de cliënt kan zich uitgelachen voelen.

• Je eerste impulsen houd je voor je.

• De structuur van het gesprek bewaak jij als coach.

• Je cliënt is hulpbehoevend en kwetsbaar.

• Je mag zeker niet gekker doen dan de cliënt.

• Het is not done stereotyperingen te gebruiken.

• Het schrikt je cliënt af als je hem uitdaagt.

Provo-care komt uit het Latijn. Het betekent: reactie ontlokken of naar voren roepen. In de loop van de tijd heeft het woord ‘provocatief’ een negatieve bijklank gekregen: ‘sarren’, ‘treiteren’ of ’het bloed onder je nagels vandaan halen’. Maar wie provoceren op de juiste wijze gebruikt, kan op een liefdevolle manier verbinden. 
En als er één ding is gebleken uit alle metastudies van de effectiviteit van coaching, is het wel dat de relatie met de therapeut (coach) de belangrijkste indicatie is of de coaching slaagt of niet. Het hebben van empathie is bijvoorbeeld een grote voorspeller voor goede therapie-uitkomsten (Burns & Nolen-Hoeksema, 1992).

De provocatieve coach doet daar, in tegenstelling tot wat je zou verwachten, juist erg veel aan.

De hoogste vorm van verbinding: 
Traditioneel coachen is een serieuze zaak. Alles wat de coach doet, wordt omgeven door een uitstraling van wijsheid, deskundigheid of een helpende houding. Hulpvaardigheid kan een onderstroom hebben van hooghartigheid: ‘Ik weet wat goed voor je is’. En dat voel je als cliënt. Dat is het fnuikende probleem van hulp verlenen: eigenlijk wil je dat wat goed is voor iemand, opleggen. Het is vaak niet de bedoeling van de coach, maar het gebeurt toch. Provocatief coachen legt dit mechanisme bloot en onttrekt zich hieraan.

De provocatieve coach kiest een wezenlijk andere benadering, vanuit een verwonderende, humoristische en haast kinderlijk-nieuwsgierige houding.

De provocatieve coach maakt zich los van het deskundige juk.
En daardoor heb je ineens veel meer contact met je cliënt: je lacht samen, je krijgt authentiekere reacties en het is altijd interessant.

Een voorbeeld:
Neem Pieter. Hij komt bij mij omdat hij zichzelf te weinig profileert in het bedrijf. Hij is te aardig voor zijn medewerkers, lost alles voor ze op, maar komt niet hogerop.
Ik zeg: ‘Mensen die zichzelf niet op de voorgrond stellen, zijn juist echt aardig! Je team kan op je rekenen en jij hebt echt hart voor je mensen. Je wordt hemelhoog gewaardeerd!’

Pieter is verbaasd. Als ik hem geruststel dat aardig zijn hem veel krediet geeft, vraagt hij: ‘Meen je dit nou?’
Zo komt er direct beweging.
Ik zeg: ‘Natuurlijk, maar dat zeg je toch zelf, er is toch een belangrijke reden voor aardig zijn?’ Door deze uitspraak geef ik Pieter meer gelijk dan hem lief is en sluit ik helemaal aan bij zijn beleving.

Je kunt dit soort uitspraken alleen maar doen als je als coach ook écht de voordelen van dit gedrag kunt inzien. En als je dat kunt, ben je empathisch.
In deze benadering leg je de nadruk op de goede kanten van zijn probleem. Wonderlijk genoeg voelt Pieter zich echt gehoord. Hij zegt: ‘Je hebt daar wel een punt. Ik wilde een lezing geven aan managers in onze organisatie hoe ze zich weer écht kunnen verbinden met medewerkers. Want dat is bij ons dramatisch slecht.’
Pieter is immers niet voor niets zo hulpvaardig. Hij heeft een geldige reden en dat snapt de provocatieve coach. Je doet hier drie dingen in één: goed luisteren, begrijpen en aanmoedigen. Precies dat wat nodig is om een uitmuntende vorm van verbinding te creëren.
Alleen gebeurt het paradoxaal.

Maar er gebeurt meer. Pieter wordt eigenaar van zijn probleem. Doordat de provocatieve coach benadrukt dat het goed is wat Pieter doet, gaat hij protesteren. Als hij dit verwoordt, is de kans groot dat hij wat gaat doen aan zijn probleem. Je moet het hebben van een probleem immers goed ‘verkopen’ bij de provocatieve coach; die test voortdurend de motivatie van zijn cliënt.

Ik zeg op een plagerige toon, waarbij ik net doe of ik met hem samenzweer: ‘Je wilt toch niet zo worden als Arnout, je bazige collega waarover je me vertelde, die alleen uit is op kijk-mij-nou-goed-zijn?’

Pieter: ‘Dat klopt, maar hij heeft al wel promotie gemaakt en dat gun ik mijzelf ook. Ik kan wat van hem leren.’

Uiteindelijk is het effect van provocatief coachen dat Pieter eigenaar wordt van zijn probleem. Het zit in de menselijke natuur om je te verzetten, en dat doet Pieter ook.

En stel je voor dat Pieter zou zeggen: ‘Ja dat is waar, ik ben gewoon niet zo’n type dat zichzelf overduidelijk profileert. Het zit bij mij in de inhoud.’ Dan is dat net zo’n goede uitkomst als de protestreactie. De provocatieve coach is realistisch: niet iedereen kan en h.eft te veranderen. Het geheim zit ‘m erin dat acceptatie van de probleemsituatie ook een goede uitkomst is.

Realistische obstakels
Als Pieter dan toch wil werken aan het zichzelf meer profileren, dan is de opstelling van de provocatieve coach: eerst zien, dan geloven.

Een van de technieken is om allerlei moeilijkheden en tegenwerpingen op te werpen. In feite versterk je dan het script: ‘Hoe om te gaan met lastige situaties met mijn nieuwe gedrag?’

We weten immers uit onderzoek van Gollwitzer (1999) dat als je sterke plannen maakt bij lastige situaties, je beter de verleidingen en terugval kunt weerstaan.
Dus ik zeg tegen Pieter: ‘Maar je gaat nu toch je medewerkers niet laten zitten? Dat je ineens helemaal niet meer op de afdeling te vinden bent. Of dat je retorische vragen gaat stellen: Hoe zou jij dit oplossen? Dat is verraad!’

Pieter: ‘Nu je het zegt, ze kunnen best meer zelf, ik ben soms wel te snel met het toeschieten van hulp.’

Liefde en humor
Zonder liefde en humor in je coaching bereik je niets.
Frank Farrelly (1974), de grondlegger van provocatief coachen zei: ‘Provocative coaching is like the banter between good friends.’

Dat kun je toch niet maken, om dat allemaal te zeggen?

Als je voorbeelden leest van hoe een provocatief gesprek eruitziet, denk je al gauw: Dat is toch niet empathisch?!
Dat kun je toch niet maken, om dat allemaal te zeggen? Dat kan wel, als je leert om je uitdagingen met warmte te brengen.

Je plagerijen moeten absoluut liefdevol zijn. Er zit altijd een spanning op de coach – cliënt relatie, omdat de cliënt zijn probleem moet blootgeven en dat voelt ‘naakt’ en kwetsbaar. Juist door de ander met humor en uitdaging te behandelen, smelt die kwetsbaarheid als sneeuw voor de zon.

Literatuur

• Burns, D. & S. Nolen-Hoeksema (1992). Therapeutic empathy and recovery from depression in cognitive-behavioral therapy: A structural equation model. Journal of Consulting and Clinical Psychology, Vol 60(3), juni 1992, 441-449.

• Farrelly, F. & J.M. Brandsma (1974). Provocative Therapy. California: Metapublications.

• Gollwitzer, P.M. (1999). Implementation intentions: Strong effects of simple plans. American Psychologist, 54(7), 493–503. http://doi.org/10.1037/0003- 066X.54.7.493

• Vendl, A. (2011). U lijkt mij een vrij hopeloos geval. Zaltbommel: Thema.

Adélka Vendl is arbeids- en organisatiepsycholoog, schrijft artikelen in Nederlandse en internationale bladen, geeft gastlessen aan de Universiteit en doet onderzoek naar coachingspsychologie. Zij heeft een eigen praktijk en opleidingsbureau, gespecialiseerd in provocatieve opleidingen. Haar steentje aan een betere wereld draagt ze bij als psycholoog bij www.tcfs.org, waar ze talentvolle vrouwelijke leiders begeleidt.
E-mail: adelka@vendl.nl

Meer informatie over provocatief coachen?

Opleiding tot provocatief coach

Boek van Adelka Vendl over provocatief coachen

Aanbeveling Jeffrey Wijnberg

Herdruk boek 'U lijkt me een vrij hopeloos geval'.

Aanbeveling door Jeffrey Wijnberg
Als fanatieke beoefenaar/docent provocatieve therapie is het geweldig om mee te maken wanneer een collega dezelfde passie als jij deelt. Zo iemand is Adélka Vendl. Haar boek met de provocatieve titel U lijkt me een vrij hopeloos geval is een uitgave om jaloers op te zijn.
In de herziene druk, waarin ze een aantal hoofdstukken heeft herschreven, gaat Adélka nog verder op zoek naar wat de provocatieve stijl zo uniek maakt; en nog belangrijker: wat de bewezen effecten zijn van deze vorm van coaching en therapie. Dat is een belangrijke bijdrage omdat de provocatieve stijl het nodig heeft om bij een nog bredere groep van professionals geaccepteerd te worden. ‘Evidence based’ is nu eenmaal de eis van deze tijd; en Adélka probeert op de vraag ‘wat maakt de provocatieve stijl zo effectief?’ een adequaat antwoord te vinden. Aanstekelijk is vooral de nieuwsgierigheid die de schrijfster aan de dag legt.
Met dit vernieuwde boek wordt duidelijk dat de hele club van geestelijke hulpverlening niet meer om de provocatieve stijl heen kan. Samen met Jaap Hollander heb ik de basis gelegd om de provocatieve stijl leerbaar te maken. Adélka Vendl draagt hier voor een belangrijk deel aan bij.

Jeffrey Wijnberg,
Groningen 12 augustus 2017

Meer informatie over provocatief coachen?

Opleiding tot provocatief coach

Boek van Adelka Vendl over provocatief coachen

Pas toch op met humor ;)

Wetenschappers schrijven onbedaarlijk saai - er kan zelden een lachje af, een aardige anekdote of een mooie metafoor is ver te zoeken. Maar goed ook of mag het ook wel eens iets minder serieus..?

Lees het artikel hier 

Opleiding provocatief coachen

Meer informatie over provocatief coachen?

Boek van Adelka Vendl over provocatief coachen

Research on Provocative Coaching

"Humour, an important element of Provocative Coaching, has several beneficial effects to coaching when it is used appropriately." Click here to read about the research on Provocative Coaching conducted by Kukkonen & Lilleberg (2016).

PERVERSE INCENTIVES

PERVERSE INCENTIVES

The occupation of psychologist or coach is itself already subject to a perverse incentive. After all, the more sessions, the more cash for the (independent) therapist.

The profession of psychologist or coach is already subject to a perverse stimulus. After all, the more sittings the more cash for the (freelance) therapist.

Despite the fact that many fellow practitioners preach that they 'never do this', according to a report from the Cultural Planning Bureau, therapists actually gain self-enrichment at the expense of their client. There is a step-by-step reward, as you can read in the attached article from ‘@psycholoog’, a Dutch publication. If you are just on the border, join a session so you can get more out of your treatment, while the client may have already finished.

Incidentally, this does not only happen in our occupational group, it happens everywhere. On the basis of this, there is a human error that many policy makers fail to observe. Rolf Dobelli calls it the 'incentive super-response tendency'. I call it stimulation measures.

An example of this is the the 19th century Rat Pest Control Act. In the French colonial era, a proclamation was made in Hanoi: Money would be given for every dead rat that was delivered to the government. This meant that rat breeding flourished and the number of rats in Hanoi increased to unprecedented heights.

People, and thus psychologists, respond to stimulation measures. Everyone does what works to his advantage. People react to the incentive, but not always to the underlying intention. So in the case of our therapists, the intention is not to give the client an unnecessarily long treatment. That works to some extent, until the rate limit is in sight. Then the incentive to continue is strengthened. The higher benefit is almost within reach and tempts many people to prolong their therapy.

We provocative psychologists know this error like no other. We not only encourage our clients to discover these stimulation systems in the world, so that they have a more realistic view of how the world works, but we also talk openly about our remuneration and the favor that a client grants us by making slow progress. We use this ‘thinking error’ to our advantage and praise the client for not doing his homework. For example, this homework may include trying out new behavior in the workplace.

Client: I did not have an opportunity to try out my feedback on my boss. I did not know what to give him feedback on.

Therapist: Very good, you are just someone who takes time (played painlessly with a wink) and that's not bad at all for my money box, because then your therapy will take a few months longer?

Usually, the client starts protesting and expanding his motivation to get properly started next time.

Doing the counter-intuitive thing is what provocative psychologists can do very well and for a healthy reason:

(A) the client is encouraged to take action;

B) the perverse stimulus is opened, exposed and therefore recognized;

C) The client sees himself as responsible for getting better, because it costs him more money if he does not take action.

This seems to me a money box for society.

On to sustainable therapy, the provocative therapy.

Why men do not follow a coaching education

Coaching educations are being overwhelmed with women. This year, I followed an education at a fantastic anthropologist, Jitske Kramer, but, there were no men.

At other communication workshops and coach educations, I noticed the same thing. Provocative educations provide a mixed image. My autumn group solely consists of men. I started thinking about how this is possible.

In the past, in the ancient past, there were just male teachers. Figureheads who educated our very own children in a strict and legitimate way. Concerning psychologists, you did not yet have coaches in the past, it was the same case. Think about the father of the psychology; Mister Freud. Admitted, he looks confident with his cigar, on this photo! In this weblog, I will base the idea of why men do not want to be coaches, on an article of our southern neighbors, the Belgians: 'Men in the classroom? An extinct race'. Read the article as a PDF here or view the article online.

Just as for men in the education sector, also in social work it less attractive for mento work there. Being a coach as occupation belongs to the ‘soft industry’. It is better to be a manager. In the past the teacher held his position next to the doctor, the notary and the shepherd. You could say the same thing for the psychologist. They all were highly regarded professions. And that is exactly what men want; an occupation which is highly regarded. And to be honest, we as women, also like men who are highly regarded!

I want to mention something about quality, who is better, a man or a woman? When a test was conducted among teachers about who would be more professional, men or women, and who provided better quality, there was a tie between men and women. More women in education, did not decrease the quality of the education. But what it did, nevertheless, was that it made sure that work would be done out of feminine values.

However, I do not think that it is healthy for clients to just see women as a coach. Boys and girls often need another approach at school and I think that this is not different in the playground of the corporate life.
I notice that by looking at my own children. I got 3 boys. And even though I try very hard and use all my psychological techniques, I often lose it from my husband, “the technician”. Something to become extremely jealous of. I do not always reach the desired effect and I generally comment on ‘soft cases’ such as no cursing, be nice to each other and do not twitch and pick each other.

On these moments, I am happy to also work provocatively. It is based on facts, humoristic and challenging. Exactly what men like. And that is why men should be a coach. Just maybe in another way. Provocative coaching does appeal the feminine part, as we provocative coaches, are focused on helping the other. Just as every other form of coaching. But, we have definitely something for the masculine part: not beating around the bush, using humor, challenging thouths and habits, asking for facts and details and using stereotypes. Fast progresses is made and that’s what men like. But there is always good contact. And after something difficult occurs between men, they are able to laugh again together. Men are able to have a short conflict with each other and afterwards they will go on like nothing happened. That is something you will learn with provocative coaching. For women this skill is a bit harder, just have a look at the little comic strip.

I actually wanted to make an appeal; more women in the group. But after having written this, I though, no, why actually? Then we have a genuine coach group of men. And you will make sure I have a hard time! Because I will remember that for 20 years!

Ten fast ways to provocative coaching

Provocative coaching lovingly caricatures the client’s world view. It is an exciting and stimulating method to rapidly empower the client through humor, warmth and challenge.

Opleiding provocatief coachen

Meer informatie over provocatief coachen?

Boek van Adelka Vendl over provocatief coachen